Kulinaria regionalne

Jubileuszowa XX edycja konkursu „Nasze sandomierskie – kulinaria regionalne” miała miejsce na Sandomierskim Zamku w dniu 2.09.2023. Organizatorem imprezy było Muzeum Okręgowe w Sandomierzu.

Tematem przewodnim tegorocznej edycji konkursu była „Kapusta kiszona w lokalnej kuchni”. Stoisko Gminy Łoniów przygotowane zostało przez Koło Gospodyń Wiejskich „Łoniowianki” we współpracy z  GOK. Łoniowskie gospodynie po zakiszeniu kapusty przygotowały: pierogi z kapustą i grzybami, pierogi z kapustą i mięsem, łazanki z kapustą, paszteciki z kapustą, sok z kiszonej kapusty, a do konkursu zgłosiły tradycyjny ,,Łoniowski kapuśniak”. Danie to jest przykładem kuchni chłopskiej stanowiącej nasze dziedzictwo kulinarne, a jego przygotowanie rozpoczyna się od ugotowania warzywno-mięsnego wywaru. Świeże warzywa i dobrej jakości żeberka gotują się kilka godzin, by wydobyć z nich jak najlepsze walory dla kubków smakowych.  Główną bohaterką kapuśniaku jest drobno pokrojona, jędrna, kiszona kapusta. Co roku każda łoniowska gospodyni, gdy tylko nadchodzi październik zabiera się za kiszenie kapusty. Zgodnie z tradycją trzeba zakisić ją najpóźniej do Wszystkich Świętych, inaczej może się nie udać. Do tego używa się zwykle beczek z desek dębu lub innego drzewa liściastego. Kapustę należy oczyścić, pokroić na połówki, poszatkować na specjalnej szatkownicy i układać warstwami, ubijając każdą warstwę drewnianym palem. Wytrącony sok należy odlać. Na wypełnioną beczkę często kładzie się krążek drewna i przyciska dużym kamieniem. Do kapusty dodajemy również przyprawy – obowiązkowo sól, czosnek, koper, kminek, jałowiec, ziele angielskie, marchew oraz cebulę. Pierwszą zakiszoną kapustę wybrać można na Wigilijną wieczerzę, zasmażając ją z dodatkiem kminku. Oprócz dużej ilości kiszonej kapusty w zupie znajdują się kasza jęczmienna oraz ziemniaki, które sprawiają, że „Łoniowski kapuśniak” jest pożywny, aromatyczny i idealnie sprawdza się jako danie rozgrzewające w zimne dni. Całość doprawiamy koncentratem z pomidorów i przyprawami: pieprzem, solą, zielem angielskim, majerankiem, liśćmi laurowymi i słodką papryką. Smacznym dodatkiem, który nadaje całości charakteru jest mięsna wkładka w postaci usmażonego na smalcu boczku i kiełbasy. Poza walorami smakowymi ,,Łoniowski kapuśniak” to świetne źródło witamin – dzięki kiszonej kapuście dostarcza organizmowi dużą dawkę witaminy C, a także wspiera układ odpornościowy.

Autor: Karolina Paliwoda, Marek Bisztyga